اسکلت بتنی و اشتباهات رایج در حین اجرای آن

اسکلت بتنی ساختمان اگر به صورت اصولی اجرا نشود، به دلیل سنگینی این نوع اسکلت در هنگام وقوع زلزله میتواند منجر به خسارت مالی و جانی فراوانی شود. بنابراین جا دارد نظارت ها بر اجرای اسکلت بتنی بیشتر شده و اجرا کنندگان آموزش های لازم را بیاموزند.

1- مقدمه

داشتن سرپناه حق اولیه هر انسانی است که در آن با امنیت و آسایش زندگی کند. امنیت جانی هیچ کس نباید به خاطر سرپناه نامناسب به مخاطره بیفتد.

وجود سرپناه مناسب و مستحکم که بتواند در برابر حوادث غیر مترقبه مقاومت کند و جان ساکنانش را از گزند این حوادث محفوظ نگهدارد، امری نشدنی نیست. امروزه به مدد وجود مصالح مقاوم و نیز تکنولوژی پیشرفته ساخت می توان از هر زمان دیگری بهتر و مقاومتر ساخت.

آنچه موجب شکسته شدن و تخریب یک ساختمان و سازه آن در هنگام حوادثی مانند زمین لرزه میشود، در بسیاری از موارد دلیل اصلی نه ضعف مواد و مصالح، بلکه ضعف در اجرا و عدم نظارت دقیق بر اجرای ساختمان ها و استفاده نامناسب از مواد و مصالح است که موجب تخریب گسترده و خسارتهای جانی و مالی بیشماری میگردد.

ایران از نظر زلزله خیزی

ایران جزوه کشورهای لرزه خیز جهان است که در امتداد کمربند لرزه خیز آلپ –هیمالیا قرار دارد. این کمربند از غرب ناحیه مدیترانه تا جنوب شرقی آسیا امتداد دارد. فلات ایران در چند صد سال اخیر شاهد وقوع زمین لرزه های مخرب و ویرانگر زیادی بوده است.

به عنوان نمونه در سده بیستم میلادی بیش از یکصدهزار نفر تلفات جانی و خسارات مالی فراوان ناشی از وقوع زمین لرزه های سیلاخور، دشت بیاض، طبس، قائنات، رودبار منجیل، آوج، بم، زرند، ورزقان، سرپل ذهاب و…گزارش شده است(صالحزاده، بهاره. 2019).

 پهنه وسیعی از ایران که جمعیت فراوانی را نیز در خود جای داده است، همواره با خطر زمین لرزه های بزرگ و ویرانگر مواجه بوده. تمرکز جمعیت در این مناطق باعث شده که تلفات جانی بسیار افزایش پیدا کند.(شکل1)

شکل1- نقشه مناطق زلزله خیز ایران

تجربه کشورهای مشابه ایران و حتی زلزله خیزتر از ایران مانند ژاپن نشان میدهد که با رعایت اصول ساخت و ساز و نظارت دقیق دستگاههای مسئول در زمینه عمران و شهرسازی و مقید کردن سازندگان و مجریان طرح ها به قوانین و اصول ساخت می تواند تلفات ناشی از زلزله های به مراتب بزرگتر زلزله هایی که تاکنون در ایران به وقوع پیوسته است را به میزان چشم گیری کاهش دهد.

در ایران زلزله های کمتر از 6 ریشتر هم موجب تلفات جانی و خسارت های مالی فراوان شده اند، در حالی که در کشوری همچون ژاپن زلزله های بالای 7 ریشتر هم  موجب کمترین تلفات جانی و خسارت های مالی میگردد.

مسئولیت پذیری

دلیل این امر کاملا واضح است، رعایت کامل مقررات ساختمانی در ژاپن و نظارت دقیق دستگاههای مسئول بر امر ساخت و ساز، باعث شده که ساختمانها در ژاپن اصولی، مهندسی و مستحکم ساخته شوند، در ایران اما با بررسی چند زلزله اخیر مانند زلزله بم و کرمانشاه میتوان دریافت که اصلی ترین عامل مرگ و میر و تخریب همانا عدم رعایت قوانین و مقررات، عدم نظارت دقیق و اصولی بر ساخت و سازها و سود جویی بیشتر شرکت ها و افراد دخیل در امر ساخت و ساز می باشد.

تخریب گسترده اسکلت بتنی ساختمانها نه به دلیل نبود مصالح، بلکه به دلیل اجرای غیر اصولی و عدم نظارت دقیق صورت گرفته است. با بررسی موارد تخریب در جریان زلزله های بم و کرمانشاه و دیگر زلزله های ویرانگر در ایران و جهان می توان دریافت اشتباهات پیش پا افتاده در اجرای ساختمان گاه منجر به تلفات سنگین جانی و مالی شده است .

فروریختن سازه ساختمان میتواند به شدت تلفات جانی را افزایش دهد. اما اگر سازه هم مقاومت کند ولی دیوارها به دلیل اجرای غیر اصولی ریزش کنند، باز منجر به تلفات جانی بسیاری خواهد شد. این موضوع در زلزله سرپل ذهاب و مسکن مهر به خوبی دیده میشود. این امر در شکل 2 و 3 کاملا مشهود است.

شکل2- کج شدن یک ساختمان پس از وقوع زلزله 6.4 ریشتری، هوالین، تایوان

 

شکل3- فروریختن دیوارهای غیرسازه ای در مسکن مهر سرپل ذهاب

2- عوامل موثر در آسیب پذیری ساختمان در برابر زلزله

از عوامل موثر در آسیب پذیری ساختمان هنگام زلزله میتوان به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کرد.

الف- شکل ساختمان؛

ب- سازه ساختمان؛

ج- مصالح مورد استفاده؛

د- مشکلات اجرا؛

د- مشکلات اجرا؛

الف- شکل ساختمان:

ساختمان های معمولی با پلان هندسی ساده بهترین عملکرد را در هنگام زلزله از خود نشان میدهند. مانند پلان های مربعی ، پلان های مستطیل شکل به شرطی که نسبت عرض به طول آن از حدی تجاوز نکند، پلان دایره ای شکل ، مثلث و… ساختمان‌هاﯾﯽ ﺑﺎ ﭘﻼن V ،U ،H و + ﺷﮑﻞ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ داﺷﺘﻦ گوشه‌های داﺧﻠﯽ آسیب‌پذیرند و در ﻫﻨﮕﺎم وﻗﻮع زﻟﺰﻟﻪ این‌گونه ساختمان‌ها از کنج‌های داﺧﻠﯽ آﺳﯿﺐ ﺟﺪی می‌بینند. در شکل 5 تاثیر زلزله در کنج ساختمان L شکل خیلی بیشتر از بخش های دیگر است. هنگام مواجه شدن با پلان های نامنظم بهتر آنها را به بخش های منظم تبدیل کرد برای مثال یک ساختمان L شکل را می توان به دو بخش I  شکل تقسیم کرد.

شکل 4 – اشکال مختلف ساختمان

 
شکل5- ساختمان L شکل و تاثیر زلزله در کنج

ب- سازه ساختمان:

در مواقع وقوع زلزله انتظار از سازه گذر از این بحران بدون تخریب یا با حداقل تخریب خواهد بود. در این خصوص باید مقاومت و شکل پذیری سازه با توجه به شدت زلزله پیش‌بینی شود. شواهد نشان می‌دهد که کیفیت طراحی و اجرا مهم‌ترین عامل در عملکرد لرزه‌ای سازه‌هاست. در این رابطه می‌توان به چند عامل اشاره کرد.

نوع مصالح به‌کار رفته، نوع خاک زیر پی، چگونگی روند پی‌سازی، نوع سیستمی که برای یک سازه انتخاب شده، یکپارچگی سازه، عمر سازه و فاصله دو سازه که در اثر برخورد تخریب مضاعف ایجاد می‌شود.

آیین‌نامه‌های موجود در زمینه مقاوم‌سازی سازه‌ها در مقابل زلزله موارد کافی در زمینه طراحی و اجرا و نظارت را در اختیار مهندسان قرار می‌دهد. تجربیات سالیان طولانی مهندسان در این زمینه و در دسترس بودن اطلاعات و مصالح مورد نیاز برای مقاوم سازی از نظر تکنیکی هیچ راهی را برای ساخت سازه‌ای آسیب پذیر در مقابل زلزله باقی نمی‌گذارد. مجموعه‌ای از تخلفات و بی‌مسئولیتی لازم است تا شاهد سازه‌ای نا‌ایمن باشیم(دیتا سازه).

پدیده تشدید

در ساختمان های بلند پدید تشدید می تواند خسارتهای زیاد وارد کند. پدیده تشدید هنگامی رخ میدهد که انرژی حاصل از زلزله مستهلک نشده و پدیده ای شبیه به ارتعاش در فنر به وجود می آید. در ساختمان های بلند اغلب با استفاده از وزن هایی که نقش آونگ بازی می کنند انرژی حاصل از زلزله را مستهلک می کنند. در فیلم 1 این پدیده به خوبی توضیح داده شده است.

فیلم 1 – پدیده تشدید

ج- مصالح مورد استفاده:

مصالح نقش عمده ای در پایداری یک ساختمان در برابر نیروهای وارده بر آن دارند. امروزه به مدد پیشرفت علم در زمینه مصالح ساختمانی، انسان توانسته است سازه هایی با ارتفاع تا هزار متر بسازد و در آینده نزدیک ارتفاع سازه ها بسیار بیشتر از این هم خواهند شد.

استفاده از فولاد و بتن و ترکیب این دو ماده با هم توانسته است بشر را در نیل به ارتفاع گرفتن از سطح زمین یاری دهد. امروزه به مدد علم و بهبود ترکیب مواد باهم و نیز بعضی از افزاینده ها به بتن توانسته اند بتن هایی با مقاومت بسیار بالا تولید کنند که هم باعث مقاومت بیشتر سازه می شود و هم باعث لاغرتر شدن اعضای سازه میگردد.

لاغرتر شدن اعضای سازه منجر به کاهش وزن سازه میگردد که این کاهش وزن می تواند در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله بهتر مقاومت کند. همچنین به کمک مواد نوین توانسته اند تنوع در دیوارهای پیرامونی و داخلی ساختمان به وجود بیاورند.

دیوارهای سبک و یکپارچه می توانند به خوبی در برابر زلزله مقاومت کنند (مثل تردی پانل ها، شکل 6) بر خلاف دیوارهای آجری که سنگین هستند و مهار آنها سخت است. استفاده از نانوفناوری در ترکیب مصالح منجر به پیدایش مصالحی با کاربرد آسانتر، مقاومت بیشتر و عمر طولانی ترشده است.

شکل 6- دیوار تردی پانل

د- مشکلات اجرا:

می توان گفت یکی از دلایل اصلی های گسترده در حین زلزله، مشکلات و اشتباهاتی است که در جریان اجرای ساختمان مخصوصاً اسکلت ساختمان روی میدهد. بی دقتی در اجرا، بی توجهی به نقشه های سازه از طرف استادکاران و عدم نظارت اصولی، زد وبندهایی که در پروژه های بزرگ و دولتی صورت میگیرد برای کاهش هزینه ها از جمله مواردی است که اجرای صحیح و اصولی را با مشکلات  روبرو کرده و نتیجه کار ساختمان هایی شبیه به مسکن مهر خواهد شد که در زلزله کرمانشاه بدترین امتحان را پس داد.

دلایل شکست در سازه‌های بتنی

• عدم رعایت فاصله مناسب خاموت‌ها و ایجاد مفصل پلاستیک در ستون
• پدیده ستون-کوتاه
• شکست طبقات نرم(شکل6)
• شکست در ستون ضعیف‌تر
• عدم نصب سنجاقک ( ستون )
• کاهش سطح ستون و ایجاد برون محوری (ستون)
• زنگ زدگی آرماتورها
• فاصله اولین خاموت تا سقف یا کف
• ناشاقولی ستون ها
• دال پله (کم بودن فاصله شبکه بالا و پایین – نداشتن خم – مهار نشدن آرماتورها در تیر – اشکال هندسی و معماری )
• خوابیدن آرماتور های تیرهای روی قالب – نداشتن کاور در پایین
• عدم اجرای درز انقطاع
• زیاد بودن فاصله خاموت ها
• کرمو بودن بتن سقف ، ستون و تیر
• کافی نبودن مقاومت بتن
• تخریب ( دخل و تصرف ) در سازه بتنی
• کافی نبودن طول آرماتور انتظار
• نامرتب بودن خاموت های تیر
• عدم اجرای سنجاقک (s)  در تای بیم ها
• و …

به غیر از این موارد اگر خاک و پی دچار کمبود مقاومت باربری باشد. اگر دو سازه مجاور، به هم برخورد کنند. و اگر واژگونی سازه صورت بگیرد نیز میتواند شکست سازه را در پی داشته باشد.

شکل7 – طبقه نرم موجب شکست ستون ها و کج شدن ساختمان شده است

مهمترین مشکلات اجرا را میتوان به صوت زیر برشمرد:

– اشکالات اجرایی فنداسیون بتنی

اشکالات اجرایی فنداسیون به دلیل اینکه پی در خاک مدفون میشود حتی در هنگام زلزله و مواجه شدن با اشکالات فراون هم قابل مشاهده نیست. به خاطر مدفون بودن پی هم متاسفانه در هنگام اجرا این اشکالات رفع نشده و ممکن است ساختمان را با خطرات فراوان مواجه سازد.

– اشکالات اجرایی چشمه اتصال تیر به ستون

– اشکالات اجرایی شاقول نبودن ستون

یکی از اشکالات اساسی که در هنگام اجرا زیاد پیش می آید شاقول نبودن ستون است. خروج از محوریت ستون می تواند به کاهش مقاومت ستون در برابر نیروهای جانبی و نیروهای عمودی بینجامد. با توجه به   جدول 6-3-3- نشریه 55 ، انحراف از امتداد قائم در لبه و سطح ستونها، 6 میلیمتر در هر 3 متر طول و حداکثر 75 میلیمتر در کل طول، مجاز است. بیشتر از این مقدار سبب واژگونی ستون میشود.

دقت در اجرا و کنترل ستون برای در راستا بودن و شاقول بودن وظیفه مهندس ناظر است. استفاده از قالب نامناسب و کج و معوج و یا قالب های چوبی که بر اثر رطوبت خم شده اند می تواند منجر به انحراف ستون در هنگام اجرا گردد.

– اشکالات اجرایی عدم رعایت پوشش بتنی ( کاور) در تیر و ستون

عدم رعایت این بند در ساختمانهایی اسکلت بتنی، مخصوصا در قسمتهایی از اسکلت که در معرض نم و رطوبت قرار دارد، می تواند موجب ضعف اسکلت بتنی به سبب از بین رفتن مقاومت کششی میلگردها و قطع آنها به دلیل زنگ زدگی گردد. اجرای صحیح کاور تا 5 سانتی متر و در مناطق به شدت مرطوب تا 7.5 سانتیمتر می تواند میلگردها را در برابر زنگ زدگی محفوظ نگه دارد.

-اشکالات اجرایی تیر قوی – ستون ضعیف

در هنگام وقوع زلزله ستون ها فشار زیاد تحمل می کنند. اگر ستون ها ضعیفتر از تیرها باشند  دچار مفصل خمیری خمشی و برشی می شوند و تخریب می گردند. تخریب ستون ها در یک ساختمان می تواند صدمات جانی زیادی به همراه داشته باشد. بهتر است مفصل خمیری و برشی به تیرها و بادبندها منتقل گردد تا حداقل صدمات جانی کاهش یابد.

–اشکالات اجرایی شکست برشی و خمشی تیر و ستون در اسکلت بتنی

این نوع شکست جزو آسیب دیدگی های بسیار معمول در زلزله های اخیر بوده و بیشتر بصورت ترکهای  X شکل و مورب در ضعیفترین ناحیه ستون رخ میدهد و در ستونهایی با نسبتهای لاغری متوسط تا کوچک اتفاق می افتد.

شکست برشی معمولا” بصورت ترد و ناگهانی رخ داده و باعث ایجاد شکافهای گسیختگی انفجارگونه در ستونهای کوتاه میشود که به فروپاشی سازه ختم میگردد. علت اصلی این نوع آسیب دیدگی آن است که ظرفیت خمشی ستونهای با نسبت لاغری متوسط تا کوچک؛ از ظرفیت برشی آنها بیشتر است ودرنتیجه گسیختگی برشی غالب میشود. این نوع آسیب دیدگی معمولا ” در ستونهای طبقه همکف که بعلت ابعاد بزرگترمقطع ستون با لاغری کمتری همراه هستند اتفاق می افتد و بلافاصله باعث کاهش سریع مقاومت جانبی ستون میگردد.

-اشکالات اجرایی ستون کوتاه در اسکلت بتنی

ستون کوتاه پدیده ای است که در زمان زلزله رخ می دهد. زمانی که طول ستون سازه ها کم می شود در قسمتی از سازه باعث افزایش سختی در آن قسمت می شود. زمانی که زلزله رخ می دهد در جریان های رفت و برگشت زلزله ستونهای کوتاه و بلند  به یک اندازه جابجایی افقی خواهند داشت.

در صورتی که سختی یکسانی ندارند و همین موضوع مشکل ساز می شود چون زمانی که ستون کوتاه تر می خواهد به اندازه ستون بلند جابجایی داشته باشد باید انرژی بیشتری جذب کند و همین مساله باعث شکست در ستون می شود. کاهش طول موجب افزایش سختی شده و افزایش سختی موجب جذب نیروی زیاد توسط ستون کوتاه میشود.

-اشکالات اجرایی طبقه نرم در اسکلت بتنی

طبقه نرم مطابق تعریف آیین نامه ۲۸۰۰ ایران،طبقه ای است که سختی جانبی آن کمتر از ۷۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود و یا کمتر از ۸۰ درصد متوسط سختی های سه طبقه روی خود است.

ساختمان با طبقه نرم، به ساختمان هایی میگویند که طبقات پایینی آنها سختی بسیار کمتری از طبقات بالایی آنها داشته باشند. این ساختمان ها به دلیل داشتن تعداد زیادی دهانه آزاد در طبقات پایینی در برابر زلزله بسیار آسیب پذیر هستند.

طبقه نرم پدیده ای است که با برداشتن تیغه ها و دیوارهای یک طبقه از یک ساختمان به وجود می آید. این طبقه در مقابل طبقات بالایی، دارای یکنواختی، نظم و تکرار دیوارها نمی باشد. این امر موجب می گردد که طبقه مذکور درمقابل بارهای جانبی به عنوان ضعیف ترین طبقه، کمترین مقاومت را داشته و عملکردی ضعیف از خود نشان دهد.

برخی از دلایل ایجاد طبقه نرم‌

– داشتن بازشوهای زیاد در طبقه

– ارتفاع زیادتر یک طبقه نسبت به دیگر طبقات

– عدم مقاومت المان‌های باربر جانبی در طبقه

-اشکالات اجرایی عدم نظافت قالب و پر کردن قالب با مصالحی غیر از بتن

پر کردن قالب با مصالحی همچون تکه های فوم پلی استایرن، سفالهای شکسته، آجر و خاک و حتی تکه های گچ می تواند مقاومت فشاری و برشی تیر یا ستون را کاهش دهد. در زلزله کرمانشاه این موضوع به خوبی قابل مشاهده بود. تیرها و ستون های زیادی به خاطر پر کردن قالب با مصالح پرت دچار شکست و برش شده و بر سر ساکنان آوار شده بودند. پر کردن قالب با هرگونه مصالح پرت ممنوع است.  وظیفه ناظر است که با مشاهده چنین چیزی از ادامه کار جلوگیری به عمل آورده و دستور به تخریب ستون ها و تیرهایی که با مصالح پرت پر شده اند بدهد.

-اشکالات اجرایی برش پانچ در اسکلت بتنی

برش پانچ یک مکانیسم شکست در اعضای سازه‌ای مشابه دال‌ها و فونداسیون تحت برش و در اثر بارهای متمرکز است. اثر بارهای متمرکز روی سطح کوچک‌تر از اعضای سازه‌ای مشخص می‌شود. در اکثر موارد،‌ این پدیده در اثر بار وارد از ستون به دال اتفاق می‌افتد. مکانیسم شکست برش پانچ در دال‌های معمولی کف،‌ دال‌های تخت و دال‌های فونداسیون زیرستون مشاهده می‌شود.

روش های کنترل برش پانچ:

• افزایش محیط پانچینگ
• افزایش ضخامت ناحیه وقوع پانچ
• افزایش مقاومت بتن مصرف شده
• پخ کردن محل اتصال ستون و فونداسیون
• استفاده از کتیبه
• استفاده از میلگرد برشی تقویتی
• اجرای کلاهک برشی
• استفاده از برش گیرها

–اشکالات اجرایی درز سرد در بتن

از جمله مشکلات رایج در اجرای سازه های بتنی بروز درز سرد می باشد. درزهای سرد بسته به محل ایجاد و کاربری سازه از منظر دوام و  سازه ای می توانند دارای اهمیت باشند. اگر قرار باشد در فاصله دو درز اجرائي متوالي، بتن در چند لايه ريخته شود و فاصله زماني بين ريختن لايه ها آنقدر زياد شود كه بتن ريزي گيرش خود را آغاز كند و نتوان ويبراتور را در لايه زيرين فرو نمود، درز سرد كه يك درز ضعيف ناخواسته اجرائي است حاصل مي شود. ناپيوستگي در جسم بتن، ضعف سازه اي، افزايش نفوذ پذيري، كاهش دوام، خوردگي ميلگردها و نماي بد از آثار ايجاد اين نوع درز بتن است.

-اشکالات اجرایی سقف های بتنی در اسکلت بتنی

-اشکالات اجرایی کرمو شدن یا شن نما شدن بتن

(بتن کرمو HoneyCombing)

“کرمو  یا شن نما شدن بتن” ظاهری کاملاً متفاوت با “عدم تراکم کافی بتن” دارد. متاسفانه اغلب مهندسین ، تکنیسین ها و دست اندرکاران اجرای سازه های بتنی این دو عیب را یکسان می شمارند. این در حالی است که :

1. در بتن کرمو یا شن نما شده، ذرات درشت دانه در کنار هم دیده می‌شود و فضای بین آن‌ها فاقد ملات و شیره کافی است.
2. در یک بتن غیر متراکم ممکن است فضاها و حفرات کوچک و بزرگ قابل رؤیت (از چند دهم میلیمتر تا چندین میلیمتر) مشاهده گردد. اما در بخش جامد، ذرات درشت و ریز و شیره بتن در کنارهم بصورت همگن دیده می شود.

از عمده علل کرمو شدن بتن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. – عدم ویبره صحیح
2. پایین بودن کیفیت اختلاط بتن
3. عدم درز بندی مناسب قالب که باعث فرار شیره ی بتن و تفکیک دانه بندی آن می شود.

کرمو یا شن نما شدن بتن، عواقبی را به دنبال دارد که عبارتند از:

•  کاهش شدید مقاومت فشاری، کششی و خمشی و برشی بتن به حدی که ممکن است نتوان مقاومت بتن این بخش را اندازه گیری کرد. حتی گاه امکان تهیه مغزه نیز در این قسمت ها وجود ندارد.
• کاهش شدید مدول ارتجاعی بتن که عملاً در طراحی سازه از اهمیت برخوردار می باشد.
• – کاهش شدید پیوستگی بین بتن و میلگرد که به کاهش شدید ظرفیت باربری قطعه می انجامد.
• افزایش شدید نفوذپذیری بتن در منطقه کرمو یا شن نما شده.
• عدم امکان اندازه گیری جذب آب کوتاه مدت و بلند مدت بدلیل حفرات بزرگ.
• نفوذ مواد زیان آور به درون بتن و آسیب رسانی به بتن (حمله سولفاتها و مواد اسیدی و …).
• عدم دوام بتن در محیط های دارای چرخه های یخ بندان و آبشدگی.
• شروع زود هنگام خوردگی میلگردها در اثر نفوذ سریع یون کلرید یا کربناته شدن بتن یا خمیر سیمان ناچیز ‌مجاور میلگردها و از بین رفتن لایه انفعالی (درصورت تشکیل شدن آن).
• عدم تشکیل لایه انفعالی در میلگردهای واقع در بخش شن نما شده و شروع خوردگی از ابتدای بتن ریزی یا ادامه خوردگی میلگردهای زنگ زده.
• افزایش آهنگ (شدت) خوردگی میلگردها در اثر کاهش شدید مقاومت الکتریکی بتن اطراف آن در منطقه پوشش میلگردها.
• ایجاد منظره بد و نمای نامطلوب در سطح بتن.

-اشکالات اجرای تخریب سازه های اسکلت بتنی به علت اجرای تاسیسات

از جمله مشکلات و چالش های مهمی که در سازه های اسکلت بتنی به وجود می آید اجرای تاسیسات است. به دلیل مشکلاتی که در هنگام اجرای اسکلت بتنی به وجود می آید و نیز به دلیل اینکه اجرای رایزرها و محل عبور لوله ها به دقت و وقت بیشتری نیاز است. بیشتر استادکاران آرماتور بندی این موضوع را عمداً فراموش می کنند. فراموش کردن عمدی این موضوع و عدم دقت ناظر باعث بروز مشکلات بعدی میشود. این مشکلات گاهی منجر به تخریب شدید سازه برای اجرای تاسیسات می گردد.

منابع

1- درک رفتار سازه – دکتر محمود گلابچی- انتشارات دانشگاه تهران- 1386

2- رفتار اجزاء سازه ها(مقدمه ای بر مهندسی ساختمان و سازه)، نویسنده ویلیام مورگان ،مترجم مجید بدیعی

3- arbcrete.blogsky.com/1397/04/20/post-30/گسیختگی-برشی-یا-شکست-ترد-در-ستون-ها

4 – engineerplus.ir/articles/طبقه-نرم-چیست؟/

5- civil808.com/article/16244/مقاله-تحلیلی-برش-پانچ-چیست؟

6- www.sakhtacademy.com/در-هنگام-قطع-بتن-ریزی-به-چه-نکات-مهمی-با

 7- http://etodco.ir/2020/04/22/punch-shear/

 8-  https://clinicbeton.com/Page/3462/What-is-a-cold-concrete-joint

 9- https://www.markaztarahi.com/1397/04/shortcolumn/

 10- https://sabzsaze.com/strong-column-weak-beam/

 11- https://datasazeh.com/Civil/Article/Earthquake-engineering/Earthquake-effects-building